1. Strona Główna
/ Demokracja/
2. Referendum przeciwko gangom...

Ekwadorczycy w referendum wsparli pomysły prezydenta, którym w 2023 został Daniel Noboa. Nowy prezydent zaproponował zaostrzenie środków bezpieczeństwa i twardą walkę z kartelami narkotykowymi, które opanowały kraj. Obywatele Ekwadoru poparli 9 z 11 propozycji w referendum. Akceptacje uzyskały wszystkie propozycje dotyczące bezpieczeństwa.

Mieszkańcy Ekwadoru poparli zaostrzenie środków bezpieczeństwa w referendum które odbyło się 21 kwietnia. Pozytywnie odpowiedzieli na 9 z 11 zadanych pytań dotyczących zagadnień bezpieczeństwa, Pytania, które zostały przez nich odrzucone dotyczyły kwestii gospodarczych. Ogłoszone na początku maja wyniki interpretowane są jako znaczące poparcie dla nowego prezydenta Ekwadoru. Daniel Noboa był inicjatorem referendum, a przyjęte środki mają być realizacją jego obietnic wyborczych w zakresie walki o porządek publiczny w Ekwadorze.

Referendum odbyło się w kontekście spirali przemocy jaka ogarnęła kraj oraz w wyjątkowo krótkiej, niepełnej kadencji jaka przypadła w udziale obecnemu prezydentowi. Daniel Noboa został wybrany na prezydenta w 2023 roku, po tym jak poprzedni prezydent Guillerme Lasso zastosował mechanizm tzw. śmierci krzyżowej. W ten sposób nazywane jest uprawnienie prezydenta do rozwiązania parlamentu jednak kosztem własnej dymisji. Ważnym rozwiązaniem systemowym jest również fakt, że wybrany prezydent i parlament pełnią swoją kadencję, do końca czasu jaki przypadał na kadencję wybranych terminowo przedstawicieli, co oznacza, że kolejne wybory w Ekwadorze odbędą się już w 2025 roku.

Potrzeba nowej polityki bezpieczeństwa i zastosowania restrykcyjnych środków była główną obietnicą wyborczą obecnego prezydenta i ich realizacja jest kluczowa zarówno dla przyszłości kraju jak i przyszłości prezydenta na urzędzie w związku ze zbliżającymi się wyborami.

Choć Ekwador nie jest państwem produkującym narkotyki stał się dla gangów i karteli narkotykowych ważnym punktem przerzutowym, a port Guayaquil został jednym z największych punktów światowej dystrybucji kokainy. Władze Ekwadoru nie mają wystarczających środków na zablokowanie tej działalności. M.in. w wyniku porozumienia pokojowego w sąsiedniej Kolumbii, kontrolowane dotychczas przez partyzantów granice zostały opuszczone co doprowadziło do destabilizacji sił pomiędzy kartelami w kraju, a w efekcie do wojny między nimi. W rozwoju karteli i gangów swoją rolę odegrał również kryzys gospodarczy wywołany przez pandemię.

Ofiarami przemocy padają nie tylko walczący, ale też zwykli obywatele. W 2023 na kilka dni przed wyborami prezydenckimi zastrzelony został jeden z kandydatów, a media społecznościowe obiegły nagrania kandydatów oddający swoje głosy pod osłoną materiału kuloodpornego niesionego przez ochroniarzy.

Jednym z głównych miejsc eskalacji przemocy stały się również ekwadorskie więzienia. Regularnie dochodzi w nich do starć pomiędzy kartelami i to przy użyciu broni palnej. Z miejsc odosobnienia zmieniły się one często w fortece zarządzane przez kartele. W dniu referendum zastrzelony został dyrektor jednej z państwowych placówek. Atak przeprowadzony w jednym z lokali gastronomicznych prawdopodobnie został zlecony jako płatne zabójstwo.

W 2023 jeszcze przed rezygnacją z urzędu, swoje referendum zarządził prezydent Guillerme Lasso, jednak zakończyło się ono niepowodzeniem. Po wygranych wyborach prezydent Noboa przedstawił swoje propozycje pytań referendalnych w dwóch blokach. 2 stycznia przedstawił 11 pytań, a 7 stycznia przedstawiono kolejne 9 pytań. Ponieważ część pytań została zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny, a część wycofana ostatecznie pod głosowanie poddano 11 pytań. 5 pytań dotyczyło zmian konstytucji, a 6 dotyczyły kierunków polityki państwowej.

Zakwestionowanie pytań zmieniających konstytucję przez Trybunał jest możliwe z powodu rozróżnienia dwóch podstawowych ścieżek zmiany konstytucji w Ekwadorze. Obie wymagają zatwierdzenia w referendum jednak referendum z inicjatywy prezydenta podlega większym ograniczeniom, stąd kontrola konstytucyjności pytań.

Ważnym elementem pytań konstytucyjnych jest poddanie pod głosowanie konkretnego aktu prawnego. Oprócz pytań Ekwadorczycy dostają załączniki do pytań, które zawierają gotowy tekst zmian prawnych które zostaną wprowadzone w przypadku przyjęcia konstytucji.

Pytania w referendum konstytucyjnym i ich wyniki:

1. Czy zgadzasz się z dopuszczeniem uzupełniającego wsparcia Sił Zbrojnych w funkcjach Policji Krajowej w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej, częściowo dokonując reformy Konstytucji zgodnie z postanowieniami Załącznika nr 1?

TAK 72,24%
NIE 27,76%

1. Czy zgadzasz się na umożliwienie ekstradycji Ekwadorczyków na warunkach, wymogach, ograniczeniach i przeszkodach określonych w Konstytucji, instrumentach międzynarodowych i ustawie, zmianę Konstytucji i reformę ustaw, zgodnie z załącznikiem nr 1?

TAK 64,34%
NIE 35,66%

Numer załącznika był taki sam jak w pierwszym pytaniu, ze względu na fakt, że pytania pochodziły z innych dekretów i zostały wyraźnie oddzielone podczas głosowania.

Podobna propozycja została przez Ekwadorczyków odrzucona rok wcześniej w referendum, jednak pewien wpływ na wyniki referendum mógł mieć fakt potraktowania tamtego referendum jako plebiscytu przeciwko prezydentowi Lasso.

1. Czy zgadzasz się na utworzenie sądów wyspecjalizowanych w sprawach konstytucyjnych, zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji, w celu poznania odpowiadających im gwarancji jurysdykcyjnych, nowelizację Konstytucji oraz reformę ustawy organicznej o gwarancjach jurysdykcyjnych i kontroli konstytucyjnej, zgodnie z art. Załącznik 2?

TAK 59,92%
NIE 40,08%

1. Czy zgadzasz się, że państwo ekwadorskie uznaje arbitraż międzynarodowy za metodę rozwiązywania sporów inwestycyjnych, umownych lub handlowych?

TAK 34,84%
NIE 65,16%

1. Czy zgadzasz się ze zmianą Konstytucji RP i zreformowaniem Kodeksu pracy w zakresie umowy o pracę na czas określony i na stawkę godzinową, gdy jest ona zawierana po raz pierwszy między tym samym pracodawcą a pracownikiem, bez naruszenia praw nabytych pracowników? zgodnie z załącznikiem 4?

TAK 30,5%
NIE 69,5%

Oprócz tego zadano 6 pytań dotyczących polityki państwowej. Przy takich pytań również zwykle załącza się wyjaśnienie, co oznacza przyjęcie danej propozycji. W przypadku tegorocznego referendum takiego wyjaśnienia nie zawierało jedynie pytanie numer 6.v

1. Czy wyrażasz zgodę na to, aby Siły Zbrojne prowadziły stałą kontrolę broni, amunicji, materiałów wybuchowych i akcesoriów na trasach, ścieżkach, drogach i korytarzach dopuszczonych do wejścia do ośrodków resocjalizacji?

TAK 69,66%
NIE 30,34%

1. Czy zgadzasz się z zaostrzeniem kar za przestępstwa: (i) terroryzmu i jego finansowania, (ii) nielegalnej produkcji i handlu substancjami sklasyfikowanymi podlegającymi kontroli, (iii) przestępczości zorganizowanej, (iv) morderstwa, (v) zabójstwa na zlecenie , (vi) handel ludźmi, (vii) wymuszenia porwań, (viii) handel bronią, (ix) pranie pieniędzy oraz (x) nielegalna działalność zasobów górniczych, reforma Organicznego Kodeksu karnego ogólnego zgodnie z załącznikiem do pytania?

TAK 67,34%
NIE 32,66%

1. Czy zgadza się Pan/Pani, aby osoba pozbawiona wolności odbywała całą karę w ośrodku resocjalizacyjnym za przestępstwa wyszczególnione w załączniku do pytania, reformującym Kompleksowy Organiczny Kodeks Karny w brzmieniu zawartym w ww. załączniku?

TAK 66,69%
NIE 33,31%

1. Czy zgadzasz się z kryminalizacją przestępstwa posiadania lub noszenia broni, amunicji lub komponentów przeznaczonych do wyłącznego użytku Sił Zbrojnych lub Policji Państwowej, bez wpływu na broń palną dopuszczoną do użytku cywilnego, reformując Kodeks Kompleksowy Kryminalny Organiczny zgodnie z art Załącznik do pytania?

TAK 63,9%
NIE 36,1%

1. Czy zgadzasz się, aby broń, jej części lub elementy, materiały wybuchowe, amunicja lub akcesoria będące narzędziami lub przedmiotem materialnym przestępstwa, mogły być przeznaczone do natychmiastowego użytku Policji Państwowej lub Sił Zbrojnych, reformując Kompleksowy Organiczny Kodeks Karny zgodnie z art. załącznik do pytania?

TAK 64,06%
NIE 35,94%

1. Czy zgadzasz się z postępowaniem państwa jako posiadaczem (właścicielem) majątku o nielegalnym lub nieuzasadnionym pochodzeniu, upraszczającym procedurę ustawy organicznej o przepadku mienia, zgodnie z załącznikiem do pytania?

TAK 61%
NIE 39%

Referendum odczytuje się jako sukces prezydenta. Efekt wzmocniła informacja podana wkrótce po głosowaniu, o zatrzymaniu przez policję lidera jednego z największych gangów Los Lobos, który w styczniu uciekł z więzienia. Jego ucieczka nastąpiła po tym, gdy wcześniej z więzienia uciekł lider konkurencyjnego gangu Los Choneros.

Wyniki referendum oznaczają kontynuację polityki wojny z narkoterroryzmem.